De duistere kant van de grootste historische persoonlijkheden

Winston Churchill was overtuigd racist

Indiërs, moslims en indianen. Winston Churchill – een van de meest bewonderde Britten ooit – minachtte iedereen die niet blank of christen was, en was heel open over zijn haat.

Winston Churchill bestreed vol vuur de rassentheorieën van de nazi’s, maar koesterde zelf een diepe minachting jegens andere rassen. Zo zei hij in 1937 tegen een Britse commissie: ‘Ik erken niet dat indianen in Amerika of zwarten in Australië onrecht is aangedaan, omdat immers een sterker en meer hoogstaand ras hun plaats heeft ingenomen.’

Churchill werd als jonge soldaat uitgezonden naar India, waar hij de bevolking met grote minachting bejegende. Hij zei ooit tegen Leo Amery, de staatssecretaris voor India: ‘Ik haat de Indiërs. Ze zijn een beestachtig volk met een beestachtige religie.’

Ook van de islam moest hij niets hebben. In een van zijn boeken schrijft hij: ‘Wat een vervloekingen legt de islam zijn volgelingen op! Tegenover een blind fanatisme, dat voor de mens net zo gevaarlijk is als rabiës voor een hond, staat die ellendige fatalistische apathie. De gevolgen zijn in vele landen duidelijk zichtbaar.’

Gandhi sliep met jonge meisjes

Als 36-jarige koos de Indiase leider Mahatma Gandhi voor het celibaat. Maar hij verloor zijn belangstelling voor seks niet – integendeel. Hij sprak en schreef over seks en

begon na enige tijd het bed te delen met jonge meisjes. Volgens Gandhi deed hij dat om zijn driften in toom te leren houden.

‘Wie zijn levenssappen bewaart, verwerft daardoor sterkere krachten’, verklaarde Gandhi, die lange tijd zijn 19-jarige achternichtje Manu als bedpartner had. Later deelde hij ook het bed met de 16-jarige Abha, die met zijn achterneef was getrouwd. In een brief aan Manu’s vader legde Gandhi uit dat hij met het meisje sliep om ‘haar slaaphouding te verbeteren’.

Zelfbeheersing wordt in het hindoeïsme hogelijk gewaardeerd, maar Gandhi’s gedrag was zo vreemd dat de Indiase premier Jawaharlal Nehru het als ‘abnormaal en onnatuurlijk’ bestempelde. Gandhi’s tolk vond dat hij de vrouwen uitbuitte, en enkele medewerkers namen ontslag vanwege zijn slaapgewoonten.

Martin Luther King stal links en rechts

De theoloog en burgerrechtenactivist Martin Luther King overtrad naar het schijnt geregeld het zevende gebod: gij zult niet stelen. Grote delen van zijn boeken, toespraken, preken en proefschrift waren namelijk gepikt.

In 1987 vond Stanford University, die Kings persoonlijke documenten had gekregen van zijn nabestaanden, bewijzen van plagiaat. De universiteit hield de fraude stil, tot de krant Sunday Telegraph er twee jaar later een artikel over publiceerde. De universiteit gaf toe: ‘Hoe verder King kwam in zijn academische carrière, hoe sterker zijn neiging werd om van anderen te lenen zonder duidelijke bronvermelding.

Het plagiaat in zijn proefschrift is dan ook het toppunt van een langdurige praktijk.’

Gaandeweg bleek dat ook passages uit mKings eerste boek en uit zijn beroemde speech

‘I Have A Dream’ niet van hem waren.

Boston University, waar King had gestudeerd, besloot hem zijn doctorstitel niet af te nemen, omdat King ondanks alles ‘een waardevollem bijdrage aan de wetenschap’ had geleverd.

Geuzen gingen over de schreef

De geuzen danken hun faam aan hun verzet tegen de Spaanse overheersing, waarmee ze de Tachtigjarige Oorlog inluidden. De stad Vlaardingen reikt daarom elk jaar nog een Geuzenpenning uit aan mensen of organisaties die ‘zich op bijzondere wijze hebben ingezet voor democratie en tegen dictatuur, racisme en discriminatie’.

De geuzen waren echter niet alleen dappere verzetsstrijders, maar ook wreed. In 1571 plunderden ze Monnickendam en Schellingwoude, in 1572 hingen ze in Den Briel 19 katholieken (de ‘martelaren van Gorcum’) op en hun leider Diederik van Sonoy liet in het kasteel in Schagen, zijn hoofdkwartier, gevangenen martelen.

George Washington benadeelde het land voor miljoenen

In 1775 werd George Washington benoemd tot opperbevelhebber van het Amerikaanse leger. Hij wilde daarvoor geen salaris – het feit dat hij zijn vaderland mocht leiden in de onafhankelijkheidsoorlog tegen Groot-Brittannië was volgens hem op zich al een beloning. Hij hoefde alleen een onkostenvergoeding.

Zodra deze regeling goedgekeurd was, schoten Washingtons uitgaven omhoog. Zo gaf hij van september 1775 tot maart 1776 alleen al aan brandewijn ruim 6000 dollar uit – 67.000 euro nu. In de acht jaar dat Washington deze post vervulde, maakte hij voor meer dan 3 miljoen euro aan onkosten.

Toen Washington na de oorlog tot eerste president van de VS werd gekozen, stelde hij opnieuw een onkostenregeling voor. Maar de Amerikaanse regering had van haar fouten geleerd en bood George Washington nu een vast jaarsalaris.

Erasmus was verwoed Jodenhater

De 16e-eeuwse Rotterdamse humanist Desiderius Erasmus is beroemd geworden vanwege zijn pleidooien voor vredelievendheid en tolerantie. In zijn bekendste boek, de Lof der Zotheid, dreef hij de spot met de vooroordelen die zijn tijdgenoten over elkaar hadden.

Maar in 2010 verscheen het boek Protest van Erasmus tegen renaissance van Hebreeuwse literatuur van de hand van de theoloog prof.dr. Hans Jansen, dat een heel ander beeld schetst van deze grote humanist.

Zo vond Erasmus dat de Joden de ‘verderfelijkste plaag en bitterste vijand van de leer van Jezus Christus’ waren. Net als kerkvader Hiëronymus vond

hij het Hebreeuws ‘een barbaarse taal’, en hij schreef in 1517 in een brief aan de Straatburgse hebraïst Capito: ‘Het joodse volk verspreidt, zoals ik zie, met zijn afgrijselijke verhalen in de Talmoed, de Kabbala […] niets dan stank.’

Hij stond niet alleen in zijn afkeer van Joden. Het was in zijn tijd heel gewoon, ook voor grote geleerden, om Joden en hun geloof af te wijzen. Erasmus had onder andere zo’n weerzin tegen Joden omdat hij ze zag als bedreiging van de aard van het christendom.

Koningin Victoria haatte haar kinderen

Koningin Victoria van Engeland verfoeide haar negen kinderen – en daar schaamde ze zich niet voor:

‘Ik voel geen tederheid voor ze. Een lelijk kind is weerzinwekkend, en zelfs de mooiste kinderen zijn zonder kleren onooglijk, met hun grote lichamen, hun korte ledematen en hun bewegingen als van een kikker.’

Vooral aan haar oudste zoon, Edward, had Victoria een hekel. Volgens minister van Buitenlandse Zaken lord Clarendon was de haat voor haar zoon ‘bijna een obsessie. Ze raakte overstuur als ze over hem praatte en was zeer uit haar humeur als hij in de buurt was.’

Victoria gaf Edward zelfs de schuld van de dood van haar man Albert. Prins Albert stierf in 1861 aan tyfus, maar volgens Victoria kwam het door de schok na een van Edwards liefdesschandalen.

‘Wat als ik volgende winter zou sterven? Ik huiver bij de gedachte. Hoe hij zijn gedrag ook verbetert, hij zal nooit geschikt worden voor het ambt’, schreef Victoria over Edward als troonopvolger.

Moeder Teresa nam verdacht geld aan

Moeder Teresa nam grote geldbedragen aan van onbetrouwbare figuren, maar de kinderen in haar tehuizen leefden in erbarmelijke omstandigheden.

De katholieke non Moeder Teresa nam voor haar liefdadigheidswerk geld aan van louche individuen. Zo stond ze op goede voet met de dicatators François en Jean-Claude Duvalier, die Haïti in economische misère achterlieten. Ook kreeg ze geld van Charles Keating, die in de jaren 1980 was betrokken bij een gigantische fraudezaak in de VS.

Volgens Moeder Teresa ging het geld naar de armen in Calcutta. Ze beweerde dat ze wel 9000 hongerigen voedde en 5000 kinderen onderwijs gaf, maar dat waren er niet meer dan 150 respectievelijk 100. Bezoekers van haar tehuizen waren geschokt. Een undercoverjournalist rapporteerde over zware verwaarlozing en slechte hygiëne.

Volgens een non in een van de tehuizen beschikte het New Yorkse kantoor van Moeder Teresa over 50 miljoen dollar, terwijl vrijwilligers in Calcutta injectiespuiten hergebruikten.

Op de vraag hoe de armen de wereld kunnen verbeteren,

antwoordde Moeder Teresa: ‘Ze moeten vaker lachen.’