Verborgen beeld- en geluidopnames binnen Jeugdzorg.

De afgelopen week is duidelijk geworden dat Jeugdzorg de mogelijkheid krijgt om naar eigen inzicht kinderen bij ouders uit huis te halen. Er komt geen kinderrechter meer aan te pas. Nu had de tussenkomst van de kinderrechter al niet veel om het lijf, want die neemt over het algemeen direct het advies van Jeugdzorg over. Daarmee is dus slechts een formele drempel weggehaald en wordt het simpelweg een iets minder administratieve en tijdrovende kwestie om snel kinderen van ouders af te kunnen pakken.

Veel mensen van de generatie 40+ hebben wellicht nog het idee dat – wil je voor Jeugdzorg in aanmerking komen – je wel heel wat fout moet hebben gedaan. “Ouders van wie de kinderen in een jeugdzorginstelling geplaatst worden moeten wel compleet ontspoord zijn“, is veelal de gedachte. Dat de realiteit echter veel ernstiger is, zullen mensen pas gaan ontdekken als het al niet meer terug te draaien valt. Pubers of kinderen die wellicht sociale problemen hebben kunnen bijvoorbeeld al door de directie van een school bij jeugdzorg aangemeld worden. Ook kan bijvoorbeeld een boze ex er met behulp van een verzonnen aangifte voor zorgen dat jeugdzorg de pijlen op jouw kind richt. Er wordt niet gewacht tot de rechter oordeelt of er wel of niet schuld is. Nee, de aangifte op zich is al aanleiding genoeg. Zo zijn er inmiddels tal van scenario’s te bedenken waardoor jeugdzorg zich in het leven van een kind gaat mengen.

Als het huidige beleid 25 jaar geleden van kracht was geweest, was ik zelf ongetwijfeld binnen jeugdzorg beland. Ik spijbelde wel eens en heb bijvoorbeeld wel eens fikkie gestookt in het scheikundelokaal. Vroeger heette dat ‘de puberteit‘. Tegenwoordig kom je dan – na een tip van de directie van de school – al gauw in aanmerking voor jeugdzorg. En met de huidige wetgeving mogen ze dan de politie opdracht geven om je uit huis te halen bij je ouders.

Inside jeugdzorg

Dat overkwam ook het meisje uit onderstaand filmpje binnen een Jeugdzorginstelling ergens in Nederland. Luister naar haar verhaal en ontdek dat ook hier geldt dat de term ‘zorg‘ in het woord ‘Jeugdzorg‘ in aanmerking komt voor de door George Orwell bedachte term ‘dubbelspraak‘. Wij gingen naar binnen om te filmen en ontdekten dat zo’n Jeugdzorgcomplex van buiten misschien wel heel vriendelijk mag ogen, maar van binnen eigenlijk een gevangenisregiem kent.

Architectonisch gezien is zo’n Jeugdzorgcomplex heel slim opgebouwd. De entree is heel vriendelijk. Door de glazen puien en beveiligde zware glazen deuren kijk je uit op een tussenhal (in feite een beveiligingssluis), waarachter ook weer een glazen pui. Zo kun je door kijken naar een soort klein dorp met huizen met tuintjes en een groot middenpad dat alle huizen verbindt. De gevels zijn mooi van kleur en de begroeiing zorgt ervoor dat alles zeer warm en vriendelijk oogt. Als u er niet op let zou u de breed gebouwde “begeleiders” bijna over het hoofd zien, maar als je er iets beter op let, kom je er achter dat ze in feite klaar lijken te staan om in te grijpen. Om toegang te krijgen tot dit deel van het complex, moet je via allerlei beveiligde deuren en word je steeds begeleid door een zware jongen. Achter de prachtige geveltjes ontdek je dan ineens dat al die huizen in feite cellencomplexen zijn. Ieder huis heeft een tiental “kamers”. De kamers zijn echter niet door de kinderen zelf te openen. Het oogt allemaal net iets vriendelijker dan een gevangenis, maar meer kan ik er niet van maken.

Normaal gesproken kom je in dit deel van het jeugdzorgcomplex niet. Ouders zien daarom normaal gesproken niet meer dan de mooie huizen met de mooie tuintjes. Maar de tuintjes blijken ook afgesloten en omheinde gebieden te zijn. Dat zijn dus de ‘luchtplaatsen‘ als je het in gevangenis termen vergelijkt. De ouders kunnen de kinderen in aparte bezoekruimtes ontmoeten. Alles gaat steeds op slot, waar je ook komt in het complex. En als u dan denkt dat ik overdrijf met mijn geschetste gevangenisbeeld, dan heb ik het feit nog niet genoemd dat zo’n Jeugdzorginstelling een isoleercel heeft. “Nou, dan moeten die kinderen toch vast wel iets ernstigs op hun kerfstok hebben..” zult u nu denken. Nee, dit zijn geen strafinstellingen. Het zijn Jeugdzorginstellingen. Precies zoals het er staat. Het begrip ‘zorg‘ wekt de indruk dat er voor de kinderen gezorgd wordt. De realiteit is een stuk weerbarstiger. Na mijn bezoek aan zo’n instelling kom ik tot de conclusie dat de term ‘zorg‘ in het woord ‘Jeugdzorg‘ beter vervangen kan worden door ‘detentie‘. Het zijn heropvoedingskampen die naar de buitenwereld een sausje van vriendelijkheid uitstralen.

Wij hadden het voorrecht binnen te komen, omdat een medewerker af durfde te wijken van het strikte regiem. Normaal gesproken komt er geen ouder op de ‘kamers‘ (lees ‘cellen’). Daardoor hebben we geluk gehad dit in beeld te kunnen brengen. Ook hebben we een geluidsopname naar buiten kunnen smokkelen van een 14 jarige jongen die tegen de grond gewerkt werd en in een isoleercel gegooid werd, omdat hij compleet psychisch gebroken wordt door de leiding. De mannen die onderdeel uitmaken van die leiding kwamen op mij al over als sadistische kampbeulen, maar na het horen van deze geluidsopnames weet ik dat dat gevoel niet helemaal onterecht is geweest.

Kijkt u zelf naar de opnames en luister goed naar wat de jongedame vertelt. Zij vertelt onder meer hoe de leiding met piepers aan hun riem lopen en dat vrijwel dagelijks kinderen in een isoleercel worden gegooid. Dit soort dingen komt vrijwel nooit naar buiten, omdat de kinderen simpelweg niet durven. Als ze al contact hebben gehad met familie, moeten ze opschrijven wat er precies besproken is en als de leiding het gevoel heeft dat ze iets achterhouden, handhaven ze een streng opsluitingsregiem. Er is sprake van een compleet psychologisch brekingsproces van deze jonge mensen. Je kunt gerust stellen dat psychologische mishandeling een manier is om de kinderen er onder te houden. En bedenkt u dan dat dit een kind van ieder gezond gezin in Nederland kan zijn. Het zijn pubers, geen criminelen!