Medicijnen De farmalobby waarschuwde vorige maand dat sommige medicijnen niet meer aan Nederland geleverd zullen worden als minister Bruins een geplande wetswijziging liet doorgaan.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data54236275-90a2d2.jpg)
De farmaceutische industrie heeft middenin de pandemie toenmalig minister Bruins (Zorg, VVD) gechanteerd. Dat stelt bestuursvoorzitter Mark van Houdenhoven van de Sint Maartenskliniek, en bijzonder hoogleraar Economische bedrijfsvoering aan de Radboud Universiteit Nijmegen, in een opiniestuk in NRC.
De farmalobby waarschuwde vorige maand dat sommige medicijnen niet meer aan Nederland geleverd zullen worden als hij een geplande wetswijziging liet doorgaan. Door die wijziging zullen maximumprijzen naar verwachting dalen waardoor de industrie minder inkomsten krijgt. Impliciete boodschap volgens Van Houdenhoven: wij, van de farmaceutische industrie overwegen Nederland niet meer een-twee-drie van medicijnen te voorzien. Lees ook het opiniestuk Farmalobby chanteert minister in coronatijd
Aandringen op uitstel
De industrie drong op 12 maart in een brief aan op uitstel van aangescherpte wetgeving voor medicijnprijzen. Twee weken later meldde minister Van Rijn (Zorg, PvdA), de opvolger van Bruins, dat de nieuwe wet die 1 april zou ingaan, een half jaar werd uitgesteld.
„Voor de farmaceutische industrie is dit een vrijbrief om de prijzen op te drijven. En hun lobbybedrijven hebben een methode gevonden om een terechte wettelijke tariefdaling – die goed is voor de samenleving – van tafel te vegen”, vindt Van Houdenhoven.
Beschikbaarheid in coronatijd
Volgens de minister zijn de besluiten louter genomen om de beschikbaarheid van medicijnen in coronatijd veilig te stellen. Daarvoor was nodig dat groothandels, fabrikanten en apothekers „meer ruimte in de markt” krijgen om „tekorten te voorkomen en op te lossen”, zo schreef hij aan de Tweede Kamer.
Van Houdenhoven erkent dat er problemen zijn met de levering en de tarieven van goedkope medicijnen zonder patent, maar vindt dat producenten van andere medicijnen op de lobby voor hogere tarieven meeliften.
De industrie waarschuwt al langer dat Nederland door de lage prijzen een minder interessante afzetmarkt wordt in tijden van schaarste. Ook het RIVM constateerde dat Nederland binnen Europa „achteraan in de rij” staat bij de levering.
De coronacrisis verergert die situatie. Maar dit probleem speelt minder bij middelen die gepatenteerd zijn. De wetswijziging die nu uitgesteld is, was vooral bedoeld voor medicijnen waar een patent op rust. Voor zulke medicijnen ligt het prijsniveau in Nederland ruim boven het Europese gemiddelde.
‘Feiten niet onder ogen zien’
Jean Hermans, voorzitter van belangenorganisatie Bogin die de brief aan de minister schreef, zegt in een reactie dat Van Houdenhoven de feiten niet onder ogen ziet. De productie lag lang stil in China en in India werd een exportverbod op geneesmiddelen ingesteld. „Minister Van Rijns beslissing heeft ertoe geleid dat leveranciers in staat blijven om geneesmiddelen te kunnen blijven kopen op de wereldmarkt.”
De Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen (VIG), de belangrijkste belangenbehartiger van fabrikanten van gepatenteerde medicijnen in Nederland, zegt dat er tekorten ontstaan door de exportverboden. Uitstel van de wet was volgens de VIG noodzakelijk om de Nederlandse concurrentiepositie niet onnodig zwakker te maken. „Juist als er bij schaarste geneesmiddelen verdeeld moeten worden over meerdere landen is dat een legitiem besluit.”
Van Houdenhoven: „Met een briefje, slinks verstuurd in crisistijd, bewijst de farmalobby uitsluitend dat zij haar eigen belangen dient. Zij schaamt zich niet te dreigen met middelen die mogelijk ten koste gaan van doodzieke burgers. Jammer dat het ministerie hiervoor buigt.”